ทรัพย์สินทางปัญญาหมายถึง ทรัพย์สินไม่มีตัวอันเกิดจากผลงานความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ ซึ่งในที่นี้ครอบคลุมถึงสิทธิบัตร อนุสิทธิบัตร ลิขสิทธิ เครื่องหมายการค้า ความลับทางธุรกิจฯ ซึ่งผู้ที่เป็นเจ้าของจะได้รับการคุ้มครองสิทธิตามกฎหมายเมื่อได้ทำการจดทะเบียน ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้ผู้อื่นลอกเลียนแบบหรือละเมิดสิทธิ ซึ่งจะก่อให้เกิดความเสียหายทางธุรกิจได้ การนำระบบทรัพย์สินทางปัญญาไปใช้ให้เป็นประโยชน์ จะทำให้ธุรกิจสามารถสร้างรายได้จากการประดิษฐ์คิดค้นและความสร้างสรรค์ ซึ่งจะส่งเสริมให้เกิดเงินทุนในการค้นคิดสิ่งประดิษฐ์ใหม่ๆต่อไป

ประเภทของทรัพย์สินทางปัญญา

• สิทธิบัตร
• ลิขสิทธิและสิทธิข้างเคียง
• เครื่องหมายการค้า
• การออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
• สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์
• ความลับทางการค้า/ข้อมูลปกปิด

หลักการประเมินมูลค่าทรัพย์สินทางปัญญา

• การประเมินจากมูลค่าตลาด
• การประเมินจากปัจจัยอื่น ๆ

วัตถุประสงค์การประเมินมูลค่าทรัพย์สินทางปัญญา

• เพื่อการคิดคำนวณและกำหนดค่าอนุญาตให้ใช้สิทธิในเทคโนโลยี (Licensing, Fee, Royalty)
• เพื่อการขอสินเชื่อจากสถาบันการเงิน
• เพื่อการจัดทำรายงานสถานภาพทางการเงิน
• เพื่อการแลกเปลี่ยนซื้อขาย
• เพื่อการวางแผนกลยุทธ์
• เพื่อการควบโอนกิจการ
• เพื่อการกำหนดค่าเสียหายเชิงเศรษฐกิจ จากการละเมิดทรัพย์สินทางปัญญา
  

วิธีการประเมินราคาทรัพย์สินทางปัญญา

• โดยวิธีคิดจากรายได้ (Income Approach)
• โดยใช้วิธีเปรียบเทียบกับข้อมูลตลาด (Marketing Comparison Approach)
• โดยวิธีคิดจากต้นทุน (Cost Approach)
  
  
  

ทรัพย์สินทางปัญญา (Intellectual Property) สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ ดังต่อไปนี้

• กลุ่มที่ 1  ทรัพย์สินทางอุตสาหกรรม  ซึ่งครอบคลุมถึง

1. เครื่องหมายการค้าที่ใช้กับสินค้าส่วนใหญ่ที่เป็นผลิตภัณฑ์ทางอุตสาหกรรม  เครื่องหมายบริการที่ใช้กับบริการต่างๆ  ตลอดจนเครื่องหมายรับรองสินค้าหรือบริการของบุคคลอื่น
2. ชื่อทางการค้า
3. สิทธิบัตร ซึ่งแบ่งเป็นสิทธิบัตรการประดิษฐ์ และสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์
4. ความลับทางการค้า เป็นข้อมูลที่เป็นประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ที่ต้องให้ความคุ้มครองความลับทางการค้าจากการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรม
5. การออกแบบผังภูมิวงจรรวม โดยที่แบบผังภูมิซึ่งแบ่งออกเป็นแบบแผนผังและภาพ
6. พันธุ์พืช ตามนิยามในพ.ร.บ.คุ้มครองพันธุ์พืช  พ.ศ. 2542

• กลุ่มที่ 2 ได้แก่ ลิขสิทธิ์ ซึ่งเกี่ยวข้องกับสิทธิในการทำซ้ำ การให้ความคุ้มครองแก่งานวรรณกรรมและงานศิลปกรรมเป็นหลัก สิทธิข้างเคียง โดยที่สิทธิดังกล่าวมิใช่งานลิขสิทธิ์โดยแท้ แต่เป็นการนำเอางานที่มีลิขสิทธิ์มาสร้างขึ้น ได้แก่ สิทธิผู้ผลิตสิ่งบันทึกเสียง สิทธิขององค์กรเผยแพร่เสียงแพร่ภาพ สิทธิของนักแสดง เป็นต้น